Nauka mówienia polega na naśladowaniu najbliższych dorosłych, najczęściej rodziców i ich zachowań językowych. Jeśli wobec tego rodzice wypowiadają się normalnie, ich wymowa jest prawidłowa i wyraźna, nabywanie umiejętności językowych przez dziecko będzie łatwiejsze. Jeśli słowa wypowiadane będą przez rodziców czytelnie i wyraźnie prawdopodobnie łatwiej wypowie je prawidłowo nasza pociecha. Unikajmy więc "rodzicielskiego słowotwórstwa",słynnego cio , sio itp., ponieważ jeśli tak nauczymy mówić nasze dziecko będzie musiało ono uczyć się poprawnej wymowy powtórnie.

W trwającym kilka lat rozwoju mowy dziecka wyróżnić możemy 4 okresy:

• okres melodii,
• okres wyrazu,
• okres zdania,
• okres swoistej mowy dziecka.

Istnieje ścisła współzależność między rozwojem ruchowym dziecka a rozwojem mowy.Nasze dziecko w wieku znajduje się w okresie mowy swoistej dziecka. W tym okresie wyrazy wyuczone we wcześniejszych okresach utrwalają się, pojawiają się także nowe słowa, rozwija się gramatyka wypowiedzi zbliżona do mowy potocznej dorosłych, pojawiają się głoski r, sz, ż, cz, dż. W wieku przedszkolnym występować mogą nieprawidłowości fonetyczne czy mają one charakter rozwojowy, czy też wskazują one na możliwą wadę wymowy powinien wyrazić opinię logopeda.

W wieku 7 lat dziecko osiąga dojrzałość szkolną. Dla mowy oznacza to, że ma poprawną artykulację, mówi zgodnie z regułami gramatycznymi i składniowymi, ma bogate słownictwo.

Poniżej wypunktowane są poszczególne etapy rozwoju mowy dzicka. Ich prosty opis oraz podany wiek dziecka pozwoli rodzicom zorientować się czy rozwój mowy ich dzieci przebiegra prawidłowo czy też wskazana jest konsultacja logopedy.

Etapy rozwoju mowy u dzieci:

• Dziecko już w okresie płodowym rejestruje dźwięki z otoczenia.
• 1 miesiąc życia - dziecko poprzez krzyk sygnalizuje swoje potrzeby;
• 2 miesiąc życia - zaczyna głużyć (wydawać mimowolne dzwięki: gha, go, aga). W ten właśnie sposób ćwiczy narządy mowy (język, wargi i policzki);
• około 6 miesiąca życia - dziecko zaczyna gaworzyć (celowo powtarzając ciągi sylabowe: ma-ma, ba-ba, ta-ta), zaczyna reagować na swoje imię oraz na osoby z bliskiego otoczenia;
• pod koniec 1 roku życia maluch potrafi wymówić kilka prostych słów, wykonuje proste polecenia związane z konkretną sytuacją;
• 2 rok życia - to okres gwałtownego rozwoju mowy; dziecko zaczyna nas zasypywać nowymi słowami, pod koniec tego okresu maluch buduje proste zdania złożone głównie z rzeczowników i czasowników;
• 3 rok życia - w tym wieku wzrastają kompetencje językowe dziecka. Dziecko poznaje i zaczyna stosować formy gramatyczne, słownik malucha wzbogaca się z tygodnia na tydzień. Dziecko potrafi prowadzić dialog, mówi chętnie i dużo. Wymawia już wszystkie samogłoski ustne i nosowe (a, i, e, o, u, y, ą, ę), spółgłoski (p, pi, b, bi, m, mi, f, fi, w, wi, t, d, n, ł, l, li, j, ś, ć, ź, dzi, ń, k, ki, g, gi, h). Pod koniec 3 roku życia pojawiają się głoski syczące (s, z, c, dz). W tym wieku mowę dziecka charakteryzuje zmiękczanie głosek. Głoska ›r‹ może być wymawiana jak ›j‹ lub ›l‹ np. rower dziecko wymawia jak lowel lub jowej;
• 4 rok życia - dziecko coraz lepiej i wyraźniej porozumiewa się z otoczeniem. Bezustannie zadaje pytania. W mowie powinny na stałe zagościć głoski syczące (s, z, c, dz). Pod koniec 4 roku życia mogą pojawić się głoski szumiące (sz, rz, cz, dż) oraz głoska ›r‹. Dziecko w tym wieku rozumie około 1000 - 1800 wyrazów. Posługuje się zdaniami złożonymi;
• 5 rok życia - dziecko w tym wieku powinno wymawiać poprawnie wszystkie głoski, w trudniejszych słowach przedszkolak ma prawo robić błędy, ale mowa musi być zrozumiała dla osób z zewnątrz. W 5 roku życia dziecko przeciętnie używa ok. 2000 słów, rozumie ok. 2000 - 2600 wyrazów;
• 6 rok życia - sześciolatek powinien budować swobodne wypowiedzi, prawidłowe pod względem gramatycznym.

Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka nieprawidłowości rozwoju mowy skontaktuj się z logopedą. Im wcześniej zostanie ono poddane profilaktyce i stymulacji logopedycznej tym większe jest prawdopodobieństwo, że odniesie ona zamierzony skutek. Mów dużo do swojego dziecka, staraj się z nim rozmawiać, nie zmuszaj go jednak do mówienia jeśli nie chce lub jeśli jego aparat artykulacyjny nie jest w pełni sprawny. U dzieci u których zauważalne są problemy z rozwojem mowy zawsze należy podejrzewać o wadę słuchu. należy więc dziecko bacznie obserwować. Możemy również sami przeprowadzić następujący test: jedna osoba np. mama bierze dziecko na ręce starając się skupić jego uwagę na zabawce, zabawie, druga osoba natomiast podchodzi niezauważona z tylu i stara się zwrócić uwagę dziecka dźwiękami np. grzechotką, dzwoneczkiem. Już trzymiesięczne dziecko powinno zareagować.